وسواس موكني يا همان تريكوتيلومانيا نوعي اختلال در وضعيت رواني است كه در آن فرد احساس تمايل شديد و تكرار شونده‌اي را براي كندن موهاي سر، ابرو و ساير نقاط بدن تجربه كرده و علي رغم تلاش‌هاي خود، نمي‌تواند اين كار را متوقف كند. اين مسئله با ايجاد تغييرات ظاهري ناخوشايند در وضعيت موي سر و بروز لكه‌هاي پوستي مي‌تواند پيامدهاي رواني و اجتماعي زيادي را براي فرد به بار بياورد و عملكرد او را در حوزه‌هاي مختلف زندگي كاهش دهد. خوشبختانه امروزه درمان‌هاي متعددي همچون درمان شناختي رفتاري وجود دارد كه مي‌توانند براي غلبه و درمان اين مشكل به فرد كمك كنند.
منبع: وسواس موكني چيست؟
اختلال وسواس موكني و علائم آن
تريكوتيلومانيا يا همان وسواس موكني يكي از انواع فرعي اختلال وسواس است كه در آن فرد ميل شديدي نسبت به كندن موهاي سر و بدن خود دارد و با انجام اين كار احساس كاهش تنش مي‌كند. افراد مبتلا معمولاً نوعي احساس اجبار را براي كندن موهاي خود تجربه كرده و احساس مي‌كنند كه نمي‌توانند اين عمل را تحت كنترل خود بگيرند يا آن را متوقف كنند. به طور كلي علائم وسواس را مي‌توان به موارد زير خلاصه كرد.
– كندن مكرر موها به خصوص در ناحيه سر، ابرو و مژه. البته ممكن است فرد به كندن موي هر ناحيه از بدن خود تمايل پيدا كند.
– احساس تنش و فشار زياد قبل از كندن موها يا هنگامي كه فرد تلاش مي‌كند در برابر اين كار مقاومت كند.
– احساس لذت يا آرامش پس از كندن موها
– ريزش قابل توجه موها و بروز طاسي در نواحي سر يا از دست دادن موهاي ابرو و مژه
– در دهان گذاشتن موها، جويدن يا خوردن موهاي كنده شده
– تلاش‌هاي مكرر و ناموفق براي جلوگيري از كندن موها
– كاهش عملكرد فرد در زندگي خانوادگي، شغلي، اجتماعي و تحصيلي
پيامدهاي ابتلا به وسواس موكني
ممكن است وسواس موكني در ابتدا موضوعي جدي به نظر نرسد اما تداوم يافتن اين مشكل مي‌تواند به پيامدهاي منفي جدي در زندگي منجر شود. از جمله اين پيامدها مي‌توان به موارد زير اشاره كرد.
1. پريشاني‌هاي هيجاني
بسياري از افرادي كه دچار تريكوتيلومانيا هستند پس از انجام اين كار احساس شرم، خجالت‌زدگي و حتي تحقير شدن را تجربه مي‌كنند. تداوم يافتن اين احساسات منفي در خيلي از اين موارد به درگيري با اختلالات رواني خاصي نظير افسردگي، اضطراب و يا سوءمصرف الكل مي‌انجامد.
براي آگاهي بيشتر در زمينه درمان اضطراب كليك كنيد.
2. كاهش عملكرد شغلي و اجتماعي
از دست دادن موها و دچار شدن به مشكلاتي نظير طاسي سر مي‌تواند خجالت‌زدگي بسياري را براي افراد مبتلا به بار بياورد و باعث شود كه اعتماد به نفس آن‌ها آسيب ببيند. اغلب افراد درگير با اين مشكل معمولاً تلاش مي‌كنند تا از حضور در اجتماع تا حد امكان خودداري كنند و از همين رو بسياري از فرصت‌هاي شغلي را نيز از دست مي‌دهند.
3. بروز آسيب‌هاي مرتبط با پوست و مو
كندن و كشيدن دائم موها مي‌تواند منجر به مشكلات پوستي مختلفي شود و بروز انواع عفونت‌ها را در اين نواحي افزايش دهد. علاوه بر اين، كندن موها براي مدت طولاني مي‌تواند بر روند رشد موهاي سر نيز تأثير بگذارد و منجر به طاسي سر يا در نيامدن مجدد موها شود.
علل ابتلا به وسواس موكني
عوامل مختلفي مي‌توانند در بروز وسواس موكني در افراد دخيل باشند. از جمله اين عوامل مي‌توان به نقش فاكتورهاي ژنتيكي، ابتلا به اختلالات رواني خاصي نظير اضطراب، افسردگي، وسواس و درگيري با استرس‌هاي روزمره و مزمن اشاره كرد. در واقع يك عامل خاص مسئول اين مشكل نيست بلكه تركيبي از عوامل مذكور مي‌توانند در بروز آن تاثير بگذارند. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه مشاوره وسواس كليك كنيد.
روش‌هاي درمان تريكوتيلومانيا
امروزه براي درمان اين مشكل روش‌هاي مختلفي طراحي شده‌اند كه از جمله مهم‌ترين آن‌ها مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:
براي آشنايي بيشتر در زمينه درمان وسواس كليك كنيد.
1. تمرين عادات معكوس
اين درمان اصلي‌ترين روش براي بهبود علائم وسواس موكني در افراد است. اين تمرين نوعي رفتار درماني است كه توسط روانشناسان آموزش داده مي‌شود. بر اين اساس شما مي‌آموزيد كه موقعيت‌هاي تنش‌زا را به خوبي شناسايي كنيد و در اين موقعيت‌ها رفتارهاي سالمي را جايگزين رفتار مخرب موكني نماييد. در اين حالت مثلاً ممكن است درمانگر از شما بخواهد هر بار كه دستتان براي كندن مو به سمت سر مي‌رود رفتاري معكوس نظير نوازش موها را انجام دهيد يا تلاش كنيد با مشت كردن و بستن دست‌ها از انجام اين كار خودداري نماييد. براي كسب اطلاعات بيشتر در زمينه وسواس كليك كنيد.
2. درمان شناختي براي بهبود وسواس موكني
درمانگران شناختي معتقدند افكار و باورهاي ما ريشه تمامي رفتارها و احساساتمان هستند. از همين رو آن‌ها تلاش مي‌كنند تا در جلسات روان درماني باورهاي بنيادين و تحريف شده مرتبط با وسواس موكني را شناسايي كنند و روش‌هاي جايگزيني افكار مخرب با افكار سالم را به مراجع آموزش دهند.
3. دارو درماني
در برخي موارد كه وسواس در فرد شدت بسياري پيدا كرده و با اضطراب و كاهش عملكرد شديد همراه است، روانشناس مراجع را به يك روان پزشك ارجاع مي‌دهد تا در كنار روان درماني دارو درماني را نيز آغاز نمايد. معمولاً در درمان تريكوتيلومانيا از داروهاي ضد افسردگي سه حلقه‌اي نظير كلومي پرامين و داروهاي آنتي سايكوتيك آتيپيك نظير الانزاپين استفاده مي‌شود.
براي اطلاعات بيشتر در زمينه داروهاي ضد افسردگي كليك كنيد.
سؤالات متداول
– براي درمان وسواس موكني بايد به چه متخصصي مراجعه كنم؟
روانشناسان باليني و روان پزشكان از جمله متخصصاني هستند كه مي‌توانند در درمان اين مشكل شما را ياري كنند. روانشناسان با استفاده از جلسات روان درماني روند بهبودي را پيش مي‌برند و روان پزشكان نيز در صورت لزوم داروهاي مورد نياز را تجويز مي‌كنند. براي دريافت مشاوره در زمينه وسواس موكني مي‌توانيد با مركز مشاوره روانشناسي كانون مشاوران تماس بگيريد.
منبع: وسواس موكني چيست؟